کد مطلب:47670 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:15

گنجینه پرسمان » قرآن

ميزان در قرآن كريم به چه معنايي به كار رفته است؟ توضيح دهيد.

ميزان و جمع آن موازين، پانزده بار در قرآن به كار رفته و معاني گوناگوني از آنها اراده شده است. ميزان، آلت وزن و سنجش است.(ر.ك: قاموس قرآن، سيدعلي اكبر قرشي، واژة وزن، دارالكتب الاسلامية)كه مصداق حسي آن، ترازوهايي است كه وزن اجناس را با آن ميسنجيد; اما استعمال قرآن محدود به اين معنا نيست، بلكه با توسعه در معناي آن، مصاديقي چون، قرآن، شريعت، عدل و... به كار برده است. در روايات نيز از ميزان مصداقهايي چون وجود امام، نفس انسان، نماز، مقام و منزلت و... اراده شده است(ر.ك: همان; شرح و تفسير لغات قرآن بر اساس تفسير نمونه، جعفر شريعتمداري، ج 4، انتشارات آستان قدس رضوي)براي مثال آيات 7 - 9 سوره الرحمن، ميزان سه بار و به سه معنا به كار رفته است: والسَّمأَ رَفَعَها ووضَعَ الميزان # اَلاّتَطغَوا فِي الميزان # واَقيمُوا الوَزنَ بِالقِسطِ ولا تُخسِرُوا الميزان; (رحمن،7ـ9) و آسمان را برافراشت و ميزان و قانون ]در آن[ گذاشت تا در ميزان طغيان نكنيد; وزن را براساس عدل بر پا داريد و در ميزان كم نگذاريد.

در اين آيات، منظور از ميزان اول، معيار و قوانيني است كه خداوند در سراسر عالم هستي قرار داده است و در آية بعد سخن از عدم طغيان انسانها در تمام موازين زندگي فردي و اجتماعي است و در آية سوم، روي مسألة عدالت و وزن به معناي خاص آن، تكيه كرده، دستور ميدهد كه در سنجش و وزن اشيا به هنگام معامله چيزي كم و كسر نگذاريد. در بعضي روايات ميزان به وجود امامتفسير شده; چرا كه وجود امام معصوم وسيلهاي است براي سنجش حق از باطل و معياري است براي تشخيص حقايق و عامل مؤثري است براي هدايت; همچنين تفسير ميزان به قرآن مجيد ناظر به همين معناست.